Werking Methylfenidaat (MPH)

Op de dag van vandaag is AD(H)D nog steeds moeilijk te behandelen. De noden van AD(H)D-patiënten worden zeer individueel bepaald. Vandaag wordt medicatie het meest gebruikt als behandeling voor AD(H)D. De medicatie zorgt voor een verhoogde beschikbaarheid aan noradrenaline en dopamine. Methylfenidaat zorgt bij zo'n 70% van de patiënten voor verbeteringen. De medicatie is dus best wel effectief. Toch is er nog 30% die weinig tot geen effect ervaart. Factoren die de effectiviteit en bijwerkingen van patiënten beïnvloeden zijn:

• Individuele verschillen in hersenchemie: Bij sommige patiënten is het tekort aan dopamine niet de hoofdoorzaak van hun AD(H)D. Een dopamineverhogend middel zal dan minder effect hebben.

• Genetische en metabole factoren: Het sneller of trager afbreken van medicatie kan een invloed hebben op de werking van de medicatie en de mate van bijwerkingen. Mensen die de medicatie sneller afbreken dan de gemiddelde patiënt zullen een minder krachtige werking ervaren van de medicatie. Wie de medicatie juist trager afbreekt dan de gemiddelde patiënt, ervaart hevigere bijwerkingen. De medicatie blijft langer in het lichaam.

• Dosering en type medicatie: Het starten met de medicatie is een traject van 'trial and error'*. Een verkeerde dosering kan zorgen voor overprikkeling of juist onvoldoende effect. Er zijn buiten methylfenidaat nog veel andere alternatieven voor AD(H)D-medicatie. Er zijn kortwerkende en langwerkende stimulatia* en non-stimulatia. De juiste dosering en het juiste type medicatie is zeer individueel bepaald. Artsen kunnen wel een beetje inschatten welke medicatie en dosering het best is voor de patiënt. Toch blijft het een kwestie van 'trial and error'.

*Trial and Error: proefondervindelijk leren

*Stimulantia: medicatie met een stimulerende werking op het zenuwstelsel. Ze zorgen ervoor dat de signalen beter worden doorgegeven tussen neuronen.

• Comorbiditeiten: Comorbiditeit is het fenomeen waarbij een patiënt twee of meer aandoeningen tegelijkertijd heeft. Andere aandoeningen kunnen de werking van AD(H)D-medicatie beïnvloeden of zelfs maskeren. Ook de medicatie die voor deze aandoening wordt genomen kan de AD(H)D-medicatie tegenwerken. Artsen hebben kennis over de effecten van het combineren van bepaalde medicatie. Zij zullen dit dus alvorens bekijken.

De medicatie heeft meestal veel effect bij mensen met duidelijke kernsymptomen van AD(H)D (aandachtsproblemen en/of impulsiviteit en/of hyperactiviteit). De medicatie werkt vaker ook beter bij kinderen en adolescenten. Bij volwassenen is het vaak wat subtieler, maar daarom niet minder waardevol. Zoals eerder aangekaart, wordt methylfenidaat (Rilatine®/Ritalin® , Medikinet® ...) het meest gebruikt als medicatie voor de behandeling van AD(H)D. Er zijn dus ook nog andere medicijnen.

Ik zal de meest gebruikte soorten medicatie opsommen.

• Stimulantia:

  - Methylfenidaat (Rilatine®/Ritalin® , Medikinet® ...)

  - Amfetaminen (Adderal®): dexamfetaminen , lisdexamfetaminen

• Non-stimulantia

  - Atomoxetine (Strattera®): Remt de heropname van noradrenaline.

  - Bupropion: Is van oorsprong een antidrepressivum dat ook de heropname van noradrenaline en dopamine remt. Bipropion wordt vaker gegeven aan volwassenen met AD(H)D, waarbij comorbiditeit vaker kan voorkomen. Wanneer men depressie of angst samen met AD(H)D heeft, heeft bipropion een dubbele werking.

Algemeen zorgen ze voor een verhoogde beschikbaarheid van dopamine en noradrenaline. Hierdoor verbetert de werking van de hersengebieden en verminderen de typische AD(H)D-symptomen.

Natuurlijk is de medicatie geen helend middel. Wanneer men stopt met het gebruik van de medicatie, zullen de symptomen terugkomen. Medicatie wordt zo goed als altijd gegeven als deel van een breder behandelplan. De combinatie van het gebruik van de medicatie en bvb. psycho-educatie, gedragstherapie, andere opvolgingen ..., zorgt ervoor dat de patiënt ondersteund wordt in het traject. Zaken die handig zijn om te combineren met de medicatie zal ik later behandelen.